Interview: een fietsbrug van vlas en hars in Ritsumasyl
De ‘drive’ van bestuurders
De eerste biocomposiet fietsbrug komt in Ritsymasyl, een buurtschap onder de rook van Leeuwarden. Hoe wordt de brug ontvangen bij bestuurders van gemeente en provincie? Een gesprek met Jan Dijkstra, wethouder van de gemeente Waadhoeke waar Ritsumasyl toe behoort en Michiel Schrier, gedeputeerde van provincie Fryslân.
De provincie Fryslân heeft in januari 2019 het Jaarplan Circulaire Economie gepubliceerd, met als ondertitel ‘inspireren en vertellen’. Wat is het verhaal over de biocomposiet brug in Ritsumasyl?
Gedeputeerde Schrier: “Het verhaal over de ‘vlasbrug’ is een bijzonder verhaal dat ik vaak vertel. Wat gaat het worden? Kan het wel? Dat maakt het heel spannend. Verder is het ook bijzonder om alle partijen met elkaar te zien werken in het Bouwteam. Men kijkt echt over grenzen heen, er is veel openheid, we delen eerlijk de informatie, zelfs financieel. Dit heeft al tot kostenreductie geleid.”
“Met deze aanpak heeft de Provincie echt z’n nek uitgestoken. De leden van het bouwteam hebben elkaar gevonden en zijn met grote ambities bezig. Het zaadje is gaan groeien en kan alleen maar groter worden. Ik vind dat je als overheid die rol af en toe moet pakken; iets initiëren. Dat vergt natuurlijk wel een goede ambtelijke voorbereiding.”
Wat vertelt ú over de fietsbrug in wording?
Wethouder Dijkstra: “Ik was laatst in Denemarken per ongeluk terecht gekomen in een vlasmuseum en vertelde daar over de bouw van een brug met vlas bij ons in de gemeente. De mensen van het museum waren zeer verbaasd dat dat mogelijk is met vlas.”
Welke opvallende keuzes zijn gemaakt bij dit project?
Gedeputeerde Schrier: “We hebben twee opvallende keuzes gemaakt: het bouwteam en het materiaal. De keuze om in een bouwteam te gaan werken was nieuw. Maar daardoor zijn we al heel ver gekomen. De keuze voor biocomposiet als materiaal was ook bewust. We moeten wel, want in de toekomst zal het toch anders moeten met ons grondstofgebruik. Een brug in biocomposiet van vlas met hars is nog nooit eerder op deze schaal toegepast. Deze brug is nog niet helemaal 100% circulair, maar dat komt nog wel.
Wat betekent de fietsbrug voor uw gemeente?
Wethouder Dijkstra: “Ambtelijk zijn wij nauw betrokken bij deze brug. Maar op dit moment bestaat dat meer uit vergunningverlening en het risico dat we daar mee kunnen lopen. Wel heel belangrijk natuurlijk. Het Bouwteam is bezig met nieuwe dingen. Deze werkwijze is een voorbeeld voor onze kleine ondernemers! We zijn trots dat dit een bijna circulaire brug wordt: delen van de oude brug worden al weer gebruikt bij een brug in Aldwâldmersyl.”
Wat betekent dit project voor de circulaire economie?
Gedeputeerde Schrier: “We hebben een grote ambitie: in 2025 behoort onze regio (Fryslân, Groningen, Drenthe) tot de top drie van ontwikkelregio’s. Of dit realistisch is? De aanbesteding van het Swettehûs (locatie van op afstand bedienbare bruggen) is circulair. Het verduurzamen van het OV Leeuwarden – Zwolle wordt circulair en het Biocentrum in Oosterwolde is circulair.”
“Er is echt een omslag bezig! De overheid heeft hierin een voorbeeldfunctie. Voor de provincie zit er ook een sociale component aan: bewustwording! We moeten anders naar economie kijken, dus minder kopen. Kijk maar eens naar de aangespoelde containers op de Waddeneilanden: wat een confrontatie! Daarom is het ook belangrijk dat het onderwijs betrokken is bij de biocomposiet fietsbrug. We maken het hiermee concreet en tastbaar!”
Hoe speelt circulaire economie bij uw gemeente?
Wethouder Dijkstra: “Er is hier veel maakindustrie in de Waadhoeke, deze ondernemers zijn steeds meer bezig met circulariteit. Vaak zijn het start-ups. Met deze fietsbrug kunnen we nog meer mogelijk maken. De volgende brug is makkelijker en nog meer circulair. Daarvoor moet je wel lef hebben. Op dit moment heeft de gemeente Waadhoeke de doelstelling om in ieder geval 10% circulair in te kopen. Dit is een voorzichtige ambitie, maar we moeten het eerst maar eens gewoon doen! Daar past deze brug heel goed bij. Stimuleren dat we dingen hergebruiken en minder of geen afval produceren.”
En wat betekent dit voor de toekomst van de renovatie- en vervangingsopgave van de bruggen in Fryslân?
Gedeputeerde Schrier: “De grote uitdaging is om een grotere brug met biocomposiet te bouwen. Dit materiaal kan ook in andere vormen worden toegepast. Zoals damwanden etc. We gaan hier zeker verder over nadenken.”
Wat zou u anders doen?
Gedeputeerde Schrier: “Ik zou weinig anders doen. We hebben veel ruimte gegeven en zijn daar heel tevreden over. We zijn niet voor niets al tweemaal genomineerd voor een bouwprijs. Er is ruimte voor fouten. Alles wordt goed opgelost.”
Welke vraag heeft u aan gedeputeerde Schrier?
Wethouder Dijkstra: “Ik ben benieuwd hoe dit verder wordt opgepakt. Wij willen wel meer!”
Gedeputeerde Schrier: “Dat lijkt me een goed idee. Via de website van ons project, die de naam drive.frl heeft meegekregen, gaan we kennis delen, zodat andere gemeenten er ook gebruik van kunnen maken. En als we ook nog een prijs winnen, krijgen we nog meer bekendheid en interesse. Zo gaan we verder. Er zijn nu nog geen concrete plannen voor andere projecten. Met ieder nieuw project wordt hier over nagedacht.”
Welke vraag heeft u aan wethouder Dijkstra?
Gedeputeerde Schrier: “Sluit je aan bij onze ambitie! 10% is nog wat mager.”
Wethouder Dijkstra: “Dit is nog maar het begin. De Elfwegentocht gaan we hier ook in onder brengen. Je moet er wel rekening mee houden dat we een nieuwe gemeente zijn met nieuw beleid. Eerst was er scepsis, nu enthousiasme. We bestaan pas één jaar! En circulaire economie stond niet in het coalitieakkoord. Dat is er later ingekomen.”
“Of dit een iconisch project is? De bewoners beleven het nog niet zo. We geven er wel ruchtbaarheid aan, maar pas bij de opening vertellen we meer en gaat het leven bij de mensen van Ritsumasyl. Dit project is wel een aanjager, het is vernieuwend. Dit past prima bij de ambities van onze nieuwe gemeente. Als de bestuurder de ‘drive’ heeft, neemt hij z’n team mee. Dat werkt goed!”
25 januari 2019
Rob van Kouwen en Janneke Broers